Primena Zakona o fiskalizaciji (Službeni glasnik RS br. 153/2020) („Zakon“) o kojem smo ranije pisali, a koji je u Srbiji zamenio Zakon o fiskalnim kasama (Službeni glasnik RS br. 135/04 i 93/12) te stupio na snagu 29.12.2020. godine, počeće 01.01.2022. godine (sa izuzetkom pojedinih odredaba čija je primena počela već danom stupanja na snagu). Predmetni propis, zajedno sa setom podzakonskih akata donetih radi njegovog sporovođenja, uspostavlja potpuno novi model fiskalizacije, koji – između ostalog – podrazumeva širi krug poreskih obveznika koji će biti dužni da ga primenjuju, nova pravila u pogledu karakteristika fiskalnog uređaja i računa, ali i određene subvencije za subjekte obuhvaćene fiskalizacijom.

Koji su subjekti obuhvaćeni, a koji izuzeti iz obaveze fiskalizacije?

Prema Zakonu, predmet fiskalizacije je promet dobra i usluga na malo i primljeni avans za promet na malo, dok je obveznik fiskalizacije svaki obveznik poreza na prihode od samostalne delatnosti (u smislu zakona kojim se uređuje porez na dohodak građana) i svaki obveznik poreza na dobit pravnih lica (u smislu zakona kojim se uređuje porez na dobit pravnih lica) koji vrši promet na malo. U skladu sa tim, obveznik fiskalizacije je dužan da preko elektronskog fiskalnog uređaja evidentira svaki pojedinačno ostvareni promet na malo, nezavisno od načina plaćanja, uključujući i primljene avanse za budući promet na malo.

Međutim, Uredba o određivanju delatnosti kod čijeg obavljanja ne postoji obaveza evidentiranja prometa na malo preko elektronskog fiskalnog uređanja (Službeni glasnik RS br. 32/2021), kao što i sam njen naziv kaže, predviđa delatnosti za koje ne postoji obaveza evidentiranja prometa na malo i primljenih avansa za promet na malo preko elektronskog fiskalnog uređaja. To su:

• prodaja sopstvenih poljoprivrednih proizvoda na pijačnim tezgama i sličnim objektima i drugim mestima od strane fizičkog lica koje je obveznik poreza na prihode od samostalne delatnosti (a koje nije preduzetnik);
• delatnost koju obavljaju obveznici fiskalizacije koji naknadu za prodata dobra, odnosno pružene usluge fizičkim licima naplaćuju ispostavljanjem računa o obračunu potrošnje preko mernih instrumenata (grejanje, gas, telefon, električna energija, voda i drugo);
• delatnosti u okviru sledećih oblasti, grana i grupa prema Uredbi o klasifikaciji delatnosti (Službeni glasnik RS 54/2010): 49.31 Gradski i prigradski kopneni prevoz putnika; 49.32 Taksi prevoz; 52.21 Uslužne delatnosti u kopnenom saobraćaju; 53.10 Poštanske aktivnosti javnog servisa; 61 Telekomunikacije; 64 Finansijske usluge, osim osiguranja i penzijskih fondova; 65 Osiguranje, reosiguranje i penzijski fondovi, osim obaveznog socijalnog osiguranja; 66 Pomoćne delatnosti u pružanju finansijskih usluga i osiguranju; 69.10 Pravni poslovi, izuzev aktivnosti javnih beležnika i izvršitelja; 75.00 Veterinarske delatnosti – Primarna terenska zdravstvena zaštita životinja, poslovi iz Programa mera zdravstvene zaštite životinja, poslovi dezinfekcije i deratizacije u objektima u kojima se drže i uzgajaju životinje i aktivnosti na sprečavanju pojavljivanja, širenja i suzbijanja zaraznih bolesti životinja; 84.30 Obavezno socijalno osiguranje; 85 Obrazovanje, osim delatnosti iz grane 85.5, tj. Ostalo obrazovanje; 86 Zdravstvene delatnosti – zdravstvene usluge koje se obezbeđuju iz sredstava obaveznog zdravstvenog osiguranja; 87 Socijalna zaštita sa smeštajem; 88 Socijalna zaštita bez smeštaja; i 94.91 Delatnost verskih organizacija;
• delatnosti iz Zakona o komunalnim delatnostima (Službeni glasnik RS 88/11, 104/16 i 95/18), osim upravljanja grobljima i sahranjivanja; pogrebne delatnosti i pružanje usluga na pijacama: izdavanje u zakup objekata, tezgi i prostora na njima;
• poslovi iz Pravilnika o određivanju poslova koji se smatraju starim i umetničkim zanatima, odnosno poslovima domaće radinosti, načinu sertifikovanja istih i vođenju posebne evidencije izdatih sertifikata (Službeni glasnik RS broj 56/12), osim kamenorezačkog zanata; i
• pojedine delatnosti u okviru sledećih grupa iz pomenute Uredbe o klasifikaciji delatnosti: 47.99 Ostala trgovina na malo izvan prodavnica, tezgi i pijaca, i to prodaja preko putujućih prodavaca, tj. ulična prodaja sladoleda, lozova, kokica i štampe (kolporteri); te 96.09 Ostale nepomenute lične uslužne delatnosti, i to aktivnost čistača cipela, nosača, lica za naplatu parkiranja automobila.

Elektronski fiskalni uređaj, postupak i rokovi za fiskalizaciju

Novi model fiskalizacije podrazumeva korišćenje elektronskog fiskalnog uređaja, koji više ne mora biti fiskalna kasa, već je omogućeno korišćenje i računara, tableta ili mobilnog telefona (pod uslovom da uređaj ispunjava propisane kriterijume u pogledu komponenti i bezbednosti), a putem kojeg će se izdavati fiskalni račun sa QR kodom. Predmetni kod omogućiće kupcu proizvoda, tj. korisniku usluga da proveri da li je račun izdat u skladu sa propisima. Defiskalizacija starih fiskalnih uređaja biće izvršena automatski, tj. povezivanjem novih uređaja sa serverom Poreske uprave.

Prelazak na novi model, pored nabavke, odnosno posedovanja odgovarajućeg elektronskog fiskalnog uređaja, podrazumeva tri osnovna koraka:

1. prijavu poslovnih jedinica, tj. prodajnih objekata;
2. prijavu na servis za poreske obveznike, radi pribavljanja tzv. bezbednosnog elementa; i
3. povezivanje sa Poreskom upravom.

Poreski obveznici će počev od 01.11.2021. godine biti u mogućnosti da izvrše tranziciju na novi model, pri čemu je krajnji rok za okončanje predmetnog postupka 30.04.2022. godine.

Subvencije povodom troškova prelaska na novi model

Nedavno je najavljeno i da će u periodu od 15.10.2021. godine pa do 31.01.2022. godine poreskim obveznicima biti omogućeno prijavljivanje za subvencije Vlade Srbije, kako bi nadomestili troškove tranzicije na novi model. Subvencije će iznositi 100 EUR po prodajnom mestu i isto toliko po fiskalnom uređaju (u RSD protivvrednosti), s tim da će obveznici koji nisu u sistemu PDV-a dobiti za 20% veću subvenciju za kase (što je objašnjeno činjenicom da isti nisu u mogućnosti da iskoriste ulazni PDV).

Cilj novog modela

Novi model fiskalizacije, dakle, podrazumeva primenu savremenih hardverskih i softverskih rešenja u cilju unapređenja kontrole prometa dobara i usluga (tačnije njegovog praćenja u realnom vremenu), odnosno naplate javnih prihoda, te kao takav predstavlja jedan od instrumenata na koje će se nadležni organi Republike Srbije u narednom periodu u značajnoj meri oslanjati u borbi protiv sive ekonomije.

Ovaj članak je isključivo informativne prirode i ne predstavlja pravni savet. Ukoliko su Vam potrebne dodatne informacije, budite slobodni da nas kontaktirate.